قرآن پژوهی
اهداف سیاست خارجی دولت اسلامی از منظر قرآن کریم
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استاد علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم (ع)؛
2 دکتری قرآن و علوم سیاسی، جامعه المصطفی العالمیه
چکیده
اسلام بهعنوان یک مکتب و دین جامع مشتمل بر آموزه‌های فرازمانی و فرامکانی به موضوع سیاست خارجی دولت اسلامی نیز توجه ویژه دارد. نوشتار حاضر درصدد تحلیل اهداف سیاست خارجی دولت اسلامی است با این پرسش که بر اساس قرآن کریم دولت اسلامی در سیاست خارجی خود چه اهدافی را دنبال می‌کند؟ اگرچه در این زمینه کارهای علمی صورت گرفته، اما این نوشتار با روش استخراجی به دنبال واکاوی اهداف سیاست خارجی دولت اسلامی، بهعنوان دغدغه اصلی این تحقیق از آیات قرآن کریم بهعنوان منبع اصلی است. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد اهداف سیاست خارجی اسلام در ضمن توجه به استقلال سیاسی و تمامیت ارضی و آبادانی و پیشرفت کشور بهعنوان اهداف داخلی درصدد تشکیل نظام توحیدی در جهان، مبتنی بر توسعه قدرت، ابلاغ دین، نفی سلطه، دفاع از مظلومان و ایجاد صلح جهانی مبتنی بر اقامه عدالت بر اساس مبانی نظری برگرفته از آیات وحی بهعنوان اهداف جهانی است که به‌منظور دستیابی به این اهداف، دولت اسلامی سازوکارهای مختلفی را با لحاظ‌کردن منابع قدرت و شرایط زمانی مورد بهره‌برداری قرار دادند که نیازمند تأمل استواژگان کلیدی: قرآن کریم، دولت اسلامی، اهداف سیاست خارجی، توحید، دعوت، نفی سلطه، صلح.
کلیدواژه‌ها
- قرآن کریم.
- احمدی میانجی، علی، مکاتیب الرسول، بی‌‌جا، نشر یس، 1363ش.
- احمدی، محمدعلی، نقش فرهنگ در سیاست خارجی دولت اسلامی، پایان‌نامه، قم: جامعه الصطفی، 1396ش.
- آشوری، داریوش، دانشنامه سیاسی، چ24، تهران: نشر مروارید، 1394ش.
- باربر، جمیز و میکل اسمیت، ماهیت سیاست خارجی در دنیای وابستگی متقابل کشورها، ترجمه: سید‌حسین سیف زاده، چ3، تهران: نشر قومس، 1384ش.
- جلیلی، سعید، سیاست خارجی پیامبر|، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، 1374ش.
- جمالی، حسین، تاریخ و اصول روابط بینالملل، تهران: نشر نمایندگی ولی‌فقیه در سپاه، 1380ش.
- جوان آراسته، حسین، مبانی حاکمیت دینی در قانون اساسی، تهران: دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری، 1383ش.
- حر عاملی، محمد‌بن‌حسن، وسائل الشیعه، قم: نشر موسسه آل البیت× لاحیاء التراث، 1412ق.
- حقیقت، سید‌صادق، مبانی اصول و اهداف سیاست خارجی دولت اسلامی، قم: نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1385ش.
- خامنه‌‌ای، سید‌علی، بیانیه «گام دوم انقلاب»، 22/11/ 1397، ir، 1397ش.
- خوشوقت، محمدحسین، تجزیه و تحلیل تصمیم‌‌گیری در سیاست خارجی، تهران: نشر وزارت امور خارجه، 1375ش.
- دهشیری، محمدرضا، اصول و مبانی دیپلماسی اسلامی، مجموعه مقالات، قم: نشر موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1378ش.
- سبحانی، جعفر، مبانی حکومت اسلامی، ترجمه: داود الهام، قم: مؤسسه علمی فرهنگی سیدالشهدا، 1370ش.
- سجادپور، محمدکاظم، چارچوب‌‌های مفهومی و پژوهشی برای مطالعۀ سیاست خارجی ایران، تهران: نشر وزارت امور خارجه، چ 2، 1383ش.
- سجادی، عبدالقیوم، سیاست خارجی دولت اسلامی از دیدگاه امام علی×، فصلنامه علوم سیاسی، شماره 11، 1379ش.
- سید رضی، نهج‌البلاغه، ترجمه سید‌جعفر شهیدی، تهران: نشر انقلاب اسلامی، چ 8، 1369ش.
- شجاعی زند، علی‌رضا، مشروعیت دینی و اقتدار سیاسی دین، تهران: تبیان، 1376ش.
- شفیعی سروستانی، ابراهیم، قانون‌گذاری در نظام جمهوری اسلامی (آسیب‌‌ها و بایسته‌‌ها «پژوهش و گفتگو»)، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1385ش.
- شکوری، ابوالفضل، فقه سیاسی اسلام، تهران: نشر نورا، 1394ش.
- شیخ صدوق، ابوجعفر محمد‌بن‌علی، من لایحضره الفقیه، قم: نشر جامعه مدرسین، 1385ش.
- طباطبایى، محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، قم: دفتر انتشارات اسلامى، 1374ش.
- عالم، عبدالرحمان، بنیادهای علم سیاست، تهران: نشر نی، چ 13، 1384ش.
- عمید زنجانی، عباسعلی، انقلاب اسلامی و ریشه‌‌های آن، تهران: فرهنگ اسلامی، 1371ش.
- عمید زنجانی، عباسعلی، حقوق تعهدات بین‌المللی و دیپلماسی در اسلام، تهران: سمت، 1379ش.
- عیاشى، محمد‌بن‌مسعود، تفسیر العیاشی، مصحح: سید‌هاشم رسولى محلاتى، تهران: نشر المطبعة العلمیة، 1380 ق.
- قوام، سید‌عبدالعلی، اصول سیاست خارجی و سیاست بینالملل، تهران: انتشارات سمت، 1380ش.
- لواسانی، سید‌سعید، دائره‌المعارف حکومت و سیاست 2؛ مفهوم دولت دینی، تهران: دفتر پژوهش و تدوین تاریخ انقلاب اسلامی، 1383ش.
- محمدی ری‌شهری، محمد، منتخب میزان الحکمه (برگزیده ترجمه فارسی)، قم: دارالحدیث، 1383ش.
- محمدی، منوچهر، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران: اصول و مسایل، تهران: نشر دادگستر، 1377ش.
- مقتدر، هوشنگ، مباحثی پیرامون سیاست بینالملل و سیاست خارجی، تهران: انتشارات دانشکده علوم سیاسی و اجتماعی، 1358ش.
- مقتدر، هوشنگ، سیاست بینالملل و سیاست خارجی، مؤسسه خدماتی، تهران: انتشارات مفهرس، 1370ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1384ش.
- موسوی بجنوردی، سید‌حسن، القواعد الفقهیه، قم: نشر الهادی، 1377ش.
- موسوی، سید‌محمد، دیپلماسی و رفتار سیاسی در اسلام، تهران: انتشارات باز، 1382ش.
- وینسنت،اندرو، نظریه‌‌های دولت، ترجمۀ حسین بشیریه، تهران: نشر نی، 1376ش.
- هالستی، کی جی، مبانی تحلیل سیاست بینالملل، ترجمه بهرام مستقیمی و مسعود طارم‌‌سری، چ 5، تهران: نشر وزارت امور خارجه، 1385ش.